Een betere uiergezondheid door monitoren van herstel bij mastitis

 

Op 1 oktober 2017 ging het VLAIO LA-traject “Een betere uiergezondheid door monitoren van herstel bij mastitis” of kortweg “MastiMan” van start. De projectpartners KULeuven, M-team en Hooibeekhoeve bundelen de krachten om het uiergezondheidsmanagement op de Vlaamse melkveebedrijven in kaart te brengen en te optimaliseren door het monitoren van het herstel na een mastitisinfectie.

Preventie, detectie en behandeling van mastitis vormen de basis voor het hedendaagse uiergezondheidsmanagement. Na de detectie en opstart van een behandeling wordt het herstel, zijnde de onderdrukking van de causale pathogeen, het verdwijnen van de klinische symptomen en de regeneratie van het uierweefsel amper objectief opgevolgd. Door gebrek aan informatie over dit herstel, is het voor de melkveehouder nagenoeg onmogelijk om de effectiviteit van de behandeling in te schatten en de behandelingsduur hierop af te stemmen. Dit resulteert in overmatig antibioticagebruik bij een te lange behandeling of het uitblijven van volledig herstel bij een te korte of suboptimale behandeling.

Dit project beoogt een paradigmashift van de standaard curatieve diergeneeskunde naar een (bij voorkeur preventieve) geneeskunde waarbij antibiotica enkel wordt ingezet in functie van het herstelproces en dit op een verantwoorde manier. Om deze paradigmashift teweeg te brengen in het gedrag van zowel melkveehouders als dierenartsen zal een specifieke aanpak gevolgd worden waarin de componenten Regelgeving, Economische voordelen voor de melkveehouder, Sociale druk, Educatie/bewustwording en Tools, centraal staan en gecombineerd worden (RESET).

De nieuwe wetgeving (Regelgeving) rond het gebruik van diergeneesmiddelen en de verplichte registratie van het antibioticumverbruik binnen IKM zullen toelaten om het antibioticumverbruik op de Vlaamse melkveebedrijven te benchmarken waardoor de Sociale druk automatisch verhoogt. Het hoofddoel van dit project is om de componenten “Economische voordelen”, “Educatie” en “Tools” verder uit te werken.

De component Educatie zal worden opgenomen in de taken van het welbekende ‘Koesensor’ kenniscentrum (www.koesensor.be), ontstaan tijdens het IWT LA-traject “Koesensor” (2012 ‐ 2017). Dit kenniscentrum is het centrale aanspreekpunt, en staat in voor kennisverzameling, dienst‐ en adviesverlening, sensibilisering en kennisverspreiding omtrent sensortechnologie en dataverwerking in de rundveehouderij. Binnen het MastiMan-project zal het kennisplatform verder uitgebouwd worden met informatie omtrent sensortechnologie en de toepassing hiervan in het uiergezondheidsmanagement. Het kenniscentrum zal bovendien discussiegroepen organiseren waarin de sector (melkveehouders, Boerenbond, rundveedierenartsen, dierenartsenverenigingen, onderzoekers, MCC‐Vlaanderen en technologieleveranciers) betrokken wordt bij het interpreteren van de onderzoeksresultaten. Deze worden er afgetoetst aan de praktijkkennis en vervolgens geformuleerd en verzameld in praktijkrelevante verslagen en handleidingen die actief worden verspreid via het kennisplatform. Deze handleidingen kunnen door de melkveehouders en bedrijfsdierenartsen gebruikt worden bij het inschatten en opvolgen van herstel aan de hand van parameters die beschikbaar zijn op het melkveebedrijf.

In een tweede focus van het project worden de Economische voordelen van een betere uiergezondheid belicht door, op korte termijn, de link te leggen tussen reële melkverliezen (nog steeds de grootste kost van mastitis) en de gehanteerde managementstrategieën. Dankzij dit deel van het project worden de onzichtbare melkproductieverliezen zichtbaar gemaakt voor de Vlaamse melkveehouderij. Voor de bepaling van de melkproductieverliezen wordt een productiemodel gebruikt dat op basis van een korte referentieperiode (10 dagen) en diergegevens (pariteit, dracht, lactatiestadium en kwartierplaats) een zeer nauwkeurige predictie geeft van de te verwachten melkproductie per uierkwartier. Op 50 representatieve Vlaamse melkveebedrijven zullen met dit model de potentiële historische producties per uierkwartier voorspeld worden en vergeleken worden met de gerealiseerde melkgift. Op die manier kunnen de melkproductieverliezen door mastitis (geïnfecteerde kwartieren, niet-geïnfecteerde kwartieren, verliezen voor en na het herstel) in kaart gebracht worden.

Daarnaast zal op deze bedrijven een uitgebreide audit uitgevoerd worden door een dierenarts van het M-team om de relatie tussen melkproductieverliezen, het algemene bedrijfsmanagement, het specifiek uiergezondheidsmanagement en de melktechniek in beeld te brengen. De resultaten van deze audit worden besproken met de melkveehouder en de bedrijfsbegeleidende dierenarts zodat zij onmiddellijk aan de slag kunnen om samen de uiergezondheid op het bedrijf verder te optimaliseren. De geanonimiseerde resultaten worden ook geïnterpreteerd door de discussiegroepen van het kenniscentrum en de bevindingen worden gecommuniceerd naar alle Vlaamse melkveehouders en dierenartsen zodat ze de meest voordelige preventie‐ en behandelstrategieën kunnen implementeren om de melkproductieverliezen ten gevolge van mastitis te beperken.

Om de investeringen in sensortechnologie voor het opvolgen van (uier)gezondheid bij melkvee effectief te laten renderen is het uitermate belangrijk om de gegenereerde data correct te interpreteren en om te vormen tot praktische Tools. Zo wordt in de derde en laatste focus van het project een Tool uitgewerkt die melkveehouders en bedrijfsdierenartsen helpt bij het opvolgen van de (uier)gezondheid en het herstel bij mastitis aan de hand van melkproductie‐ en ‐kwaliteitsgegevens die opgemeten worden tijdens het melkproces. Hiervoor wordt een herstelmodel ontwikkelt dat gebaseerd is op de (historische) diergegevens (pariteit, lactatiestadium en geschiedenis van de uiergezondheid) en op melkproductie‐ (melkhoeveelheid en ‐snelheid) en melkkwaliteitsgegevens (celgetal, geleidbaarheid en/of kleur) die automatisch opgemeten worden. Dit herstelmodel zal ook verder uitgebreid worden met 3 nieuwe metingen die in de zeer nabije toekomst beschikbaar komen voor de Vlaamse melkveehouders: vet, lactose en het gedifferentieerd celgetal (DSCC, verhouding macrofagen en neutrofielen) in de geproduceerde melk. Deze nieuwe parameters bevatten mogelijks zeer veel informatie over de gezondheid van het uierweefsel.

Het uitgebreide herstelmodel zal tijdens het project uitgebreid gevalideerd worden op 5 representatieve Vlaamse melkveebedrijven gedurende een periode van 2 jaar. Alle verzamelde (meet)gegevens zullen in een gevoeligheidsanalyse gebruikt worden om na te gaan of ze essentieel zijn, hoe vaak ze moeten opgemeten worden en wat de minimale nauwkeurigheid moet zijn van de meting. De resultaten van dit validatieonderzoek worden eveneens voorgelegd aan de discussiegroepen om een concrete procedure uit te werken voor het monitoren van herstel bij mastitis. De resulterende handleiding zal concrete richtlijnen bevatten voor het bijsturen van de behandeling en het management in functie van de herstelevolutie: vroegtijdig afbreken of verlengen van intra‐mammaire behandeling, veranderen van antimicrobieel product, systemische toediening van een pijnstiller en/of antimicrobieel product, vroegtijdig droogzetten van het geïnfecteerde kwartier,… Het kenniscentrum zal ook deze handleiding verspreiden naar de melkveehouders en dierenartsen.

In een laatste fase zal het kenniscentrum de correcte implementatie van de verworven kennis en voorgestelde methodieken ondersteunen en opvolgen op de Vlaamse melkveebedrijven. Dit moet resulteren in een betere opvolging van mastitisinfecties en een verantwoorde inzet en een efficiënt gebruik van antimicrobiële middelen voor de behandeling ervan. Hiermee beoogt het project niet enkel positieve economische gevolgen voor de melkveehouders door verhoogde melkproducties en verminderde behandelingskosten te bekomen, maar ook een efficiëntere inzet van arbeid, een verhoogd dierenwelzijn en een breder maatschappelijk draagvlak voor duurzame melkveehouderij te creëren.

Wil je op de hoogte blijven van dit project? Ga dan snel naar onze facebookpagina en schrijf je in voor onze nieuwsbrief!