De mobiliteit van uw koeien scoren bespaart geld
Een goede klauwgezondheid is een vereiste voor het goed functioneren van melkkoeien. Kreupele dieren zijn minder mobiel en gaan minder naar het voerhek en minder vlot naar de melkinstallatie of melkrobot. Dit resulteert in een daling van de melkproductie, de vruchtbaarheid, het dierenwelzijn en uiteindelijk de levensduur van het dier. Een verminderde klauwgezondheid brengt daardoor hoge rechtstreekse en onrechtstreekse kosten met zich mee. De klauwgezondheid goed opvolgen en verbeteren waar nodig, levert zowel financieel als op vlak van dierenwelzijn zijn voordelen op.
De impact van kreupelheid
Gezonde klauwen zijn essentieel voor het halen van goede bedrijfsresultaten. Binnen het Clawcare-project werden verschillende onderzoeken naast elkaar gelegd en daaruit blijkt dat een koe met gezonde klauwen een aanzienlijke voorsprong heeft op haar kreupele stalgenoten.
Ze gaat vaker naar het voerhek, eet meer en produceert daardoor gemiddeld 270 tot 574 kg meer melk per lactatie. Ze is gemiddeld 1 maand sneller drachtig en heeft gemiddeld 0,30 inseminaties minder nodig per dracht. En ze heeft ook 25% meer kans om drachtig te worden van een eerste inseminatie.
Als ze een gezonde body conditie score heeft, heeft ze ook minder kans om zelf kreupel te worden doordat ze dikkere vetkussens in haar klauwen heeft die beter schokken opvangen. Over het algemeen is ook haar welzijn dus beter waardoor ze een 1,7 keer lagere kans heeft om afgevoerd te worden ten opzichte van kreupele soortgenoten. En laat net dat ook de langleefbaarheid ten goede komen.
Zowel de melkveehouders als de dieren zelf zijn dus gebaat bij een optimale klauwgezondheid. Maar hoe bereik en hou je die? Door een goede opvolging en een aangepast klauwgezondheidsmanagement dat inzet op preventie en een vroege detectie van problemen.
De klauwen moeten het voer gaan halen en de melk brengen
Door de mobiliteit van de koeien te scoren, kan niet alleen nagegaan worden hoe het gesteld is met de klauwgezondheid op een melkveebedrijf maar kan ook een klauwverzorgingsplan op maat worden opgemaakt. Het scoren van de mobiliteit is een techniek om het aantal kreupele dieren en de ernst van de kreupelheid op te volgen en de evolutie doorheen de tijd bij te houden.
Hoe lager de score hoe beter de klauwgezondheid
Bij het scoren van de mobiliteit worden alle koeien bekeken en krijgt elk dier een score van nul tot drie. Hoe lager de score hoe beter de klauwgezondheid van de koe. Algemeen zou er gestreefd moeten worden naar maximaal 10% dieren met een score 2 en 5% dieren met een score 3.
Mobiliteitsscore 0
Een melkkoe met een mobiliteitsscore 0 stapt ritmisch met een gelijke gewichtsverdeling op alle 4 haar poten. Haar rug is mooi vlak en ze maakt lange, soepele stappen waarbij de achterpoten steeds in de afdruk van de voorpoten worden geplaatst.
Dieren met deze score vereisen geen actie. Het volstaat om routinematig preventieve klauwverzorging uit te voeren en maandelijks de mobiliteit verder op te volgen.
Mobiliteitsscore 1
Een dier met score 1 heeft een licht verminderde mobiliteit. Haar stappen zijn oneven wat betreft ritme en/of gewichtsverdeling over de poten. Of ze neemt kortere stappen waarbij de achterpoot niet in de afdruk van de voorpoot wordt gezet. Het is niet onmiddellijk duidelijk welke poot het probleem veroorzaakt en er kan een lichte kromming van het midden van de rug aanwezig zijn.
Deze dieren kunnen baat hebben bij een curatieve klauwverzorging. Dieren met mobiliteitsscore 1 worden best binnen 2 weken opnieuw bekeken om na te gaan of er verandering is in mobiliteitsscore. Het opnieuw scoren van het dier binnen de 2 weken zorgt ervoor dat men zeer vroegtijdig kreupelheid ontdekt, met gevolg dat de ernst van letsels beperkt kunnen worden.
Mobiliteitsscore 2
Deze dieren zijn duidelijk kreupel. Een ongelijke gewichtsverdeling op één lidmaat en/of duidelijk verkorte stappen zijn direct waarneembaar. Over het algemeen hebben deze dieren ook een duidelijke kromming in het midden van de rug.
Dieren met mobiliteitsscore 2 hebben baat bij een curatieve klauwverzorging binnen de 48 u. Trek de poot op om de klauw te controleren en de oorzaak van de kreupelheid te kunnen vaststellen alvorens te behandelen. Registreer de bevindingen zodat ze opgevolgd kunnen worden.
Mobiliteitsscore 3
Deze koeien zijn ernstig kreupel en niet langer in staat met de snelheid van een stevige menselijke wandelpas te stappen over een afstand van 400 meter. Vaak zie je dat deze dieren de gezonde kudde niet kunnen bijhouden. Doordat het dier niet of nauwelijks steunt op de aangetaste ledematen is het heel duidelijk welke klauwen verzorging nodig hebben. Deze dieren hebben zowel tijdens stilstand als in beweging een duidelijke kromming in de rug.
Dieren met score 3 hebben dringend aandacht en een behandeling nodig. Ze moeten zo snel als mogelijk, liefst onmiddellijk behandeld worden. Daarbij wordt de klauwverzorging bij voorkeur aangevuld met therapie (pijnstilling en/of antibiotica). Deze koeien zet je best op stro of in de wei op voorwaarde dat ze geen lange afstanden moeten afleggen om gemolken te worden.
Koeien scoren, moet dat elke week gebeuren?
Neen dat hoeft gelukkig niet, zeker niet bij alle koeien. Om een goed beeld te krijgen van de klauwgezondheid op het bedrijf en hoe deze evolueert in de tijd is het wel aangeraden om onderstaand stappenplan te volgen.
- Scoor de kudde minstens maandelijks. Elke individuele koe
- bekijk je daarbij van opzij of langs achteren gedurende 6-10 opeenvolgende stappen liefst op een niet gladde ondergrond
- laat je indien mogelijk om een hoek draaien
- geef je een score van 0 tot 3 met behulp van de scorekaart
- waarbij je twijfelt over de score, scoor je best nog een keer. Als je nog steeds onzeker bent, trek je best haar poot op
- Registreer de nummers van koeien met mobiliteitsscore 2 en 3, dieren met een score 0 of 1 kunnen worden bijgehouden door middel van turven (je hoeft niet alle koenummers te noteren)
- Plan een behandeling voor de dieren met score 2 en 3.
- Score 2: behandel deze dieren binnen 48 u
- Score 3: behandel deze dieren zo snel mogelijk, binnen 48 u.
- Bekijk behandelde dieren wekelijks om te controleren of de behandeling aanslaat
Maar dat kost toch tijd?
Ja, maar je bespaart er ook heel wat geld mee. Dat het maandelijks bepalen van de mobiliteitsscores van alle individuele dieren tijd kost, kan niet ontkend worden. Zeker op bedrijven waar de klauwgezondheid wat te wensen over laat, zal dit in het begin wel wat uren en oefening vragen. Maar heb je er al eens bij stil gestaan wat een slechte klauwgezondheid kost en wat er bespaard wordt als deze verbetert door mobiliteitsscores te bepalen en een goed management toe te passen?
De partners van het Clawcare-project rekenden het uit aan de hand van een online rekentool. Ze gingen uit van een bedrijf met 100 melkkoeien waarvan 25% kreupel is. Dit lijkt een hoog percentage maar het is wereldwijd gezien het gemiddelde op melkveebedrijven en dus zeker niet onrealistisch. Van de 25 kreupele koeien hebben 18 dieren een mobiliteitsscore 2 en de overige 7 een score 3. Verder wordt uitgegaan van een gemiddelde melkproductie van 30 liter per koe per dag en een melkprijs van €0.40 per liter.
Verschiet niet! De jaarlijkse kost verbonden aan deze bedrijfssituatie bedraagt € 25 197. Hierbij werden zowel directe kosten als indirecte kosten in rekening gebracht. De directe kosten zijn de behandelkosten. Denk daarbij aan de klauwverzorging, blokjes, pijnstillers, antibiotica, dierenartskosten en extra arbeid voor de veehouder. De indirecte kosten die meegenomen werden zijn een verminderde melkproductie, de verminderde vruchtbaarheid, het verhoogde risico op afvoer en daarbij een lagere slachtprijs. In figuur 1 wordt de kost per rubriek weergegeven op bedrijfsniveau. Daarbij valt op dat de verminderde vruchtbaarheid, de verminderde melkproductie en de vervroegde afvoer met lagere slachtprijs het grootste deel van de kosten bepalen.
Stel dat dit bedrijf door een goede opvolging van de mobiliteit en een doordacht klauwgezondheidsmanagement de kreupelheid kan doen dalen naar 10% dieren met een mobiliteitsscore 2 en 5% met een score 3 dan zou dit een besparing opleveren van maar liefst € 9045 op jaarbasis.
Na verloop van tijd zal niet alleen het scoren van de dieren een pak vlotter gaan maar zal ook stelselmatig de klauwgezondheid verbeteren. Elke koe regelmatig controleren op (vroege) tekenen van kreupelheid maakt het mogelijk om nieuwe problemen in een vroeg stadium vast te stellen en acties te ondernemen zoals een tijdige verzorging van de klauwen. Stap voor stap kan overgeschakeld worden van een curatieve naar een hoofdzakelijk preventieve aanpak. Toch is het goed om de mobiliteit zo nu en dan ook eens door een externe gekwalificeerde persoon te laten scoren om bedrijfsblindheid tot een minimum te beperken. Door minstens maandelijks met de mobiliteit van de dieren bezig te zijn, verhoogt het bewustzijn rondom klauwgezondheid en de motivatie om de mobiliteit van de kudde, en daaraan gekoppeld de algemene diergezondheid en het rendement van het bedrijf te verbeteren.