Nieuw project wil aanpak van klauwproblemen op Vlaamse melkveebedrijven actualiseren en verbeteren
Kreupelheid is naast mastitis en een verminderde vruchtbaarheid, één van de belangrijkste gezondheidsaandoeningen bij melkvee omwille van de zware economische gevolgen en de negatieve impact op het welzijn van de koe. Klauwletsels kosten de melkveehouder jaarlijks zo’n €53 tot €200 per koe, rekening houdend met productieverliezen, daling in vruchtbaarheid, behandelkosten, etc. Toch blijkt uit onderzoek dat melkveehouders de kreupelheidsproblematiek op hun bedrijf nog te vaak onderschatten. Zo schatten ze het aantal kreupele koeien 2.5 tot 4 keer lager in dan externe experts. Het VLAIO landbouwtraject “Innovatieve tools voor de ondersteuning van preventieve en curatieve klauwverzorging bij melkvee” wil het belang van een goede klauwgezondheid onder de aandacht brengen en de huidige aanpak van klauwproblemen op Vlaamse melkveebedrijven zowel op preventief als op curatief vlak actualiseren en verbeteren. Met als doel het voorkomen van klauwproblemen en kreupelheid te verminderen.
Een eerste stap in een goed klauwgezondheidsmanagement is een goede preventie. Daarbij denken we aan het inzetten van klauwbaden voor de bestrijding van infectieuze klauwaandoeningen. Uit een bevraging blijkt dat bijna twee derde van de melkveehouders nog gebruik maakt van niet-toegestane middelen zoals kopersulfaat en formol omwille van hun efficiënte werking en de lage kostprijs. Deze producten hebben echter een negatieve impact op het milieu en/of de gezondheid van de mens. Het aanbod alternatieve producten met een gelijkwaardige werking en kostprijs is beperkt en vaak ontbreekt het bij deze alternatieven aan voldoende bewijzen van werkzaamheid en stabiliteit wanneer het product in contact komt met organisch materiaal zoals bijvoorbeeld mest.
Een eerste concreet doel binnen het project is dan ook het (in vitro) testen van de werkzaamheid van actieve bestanddelen tegen Mortellaro om op een objectieve manier de werking van alternatieve pootbadmiddelen aan te tonen en de middelen te kunnen vergelijken.
Een tweede stap in een goed klauwgezondheidsmanagement is de vroegtijdige detectie van klauwaandoeningen. Al is dat niet zo vanzelfsprekend. Nieuwe technologieën zoals thermografie waarmee de temperatuur van een voorwerp op een niet-invasieve manier in beeld kan gebracht worden scheppen innovatieve mogelijkheden. Onderzoek heeft aangetoond dat verschillende gezondheidsaandoeningen bij het rund zoals uierontsteking of klauwaandoeningen vroegtijdig opgespoord kunnen worden met behulp van thermografie. Bij een ontsteking (uier of klauw) ontstaat immers warmte die met behulp van thermografie zichtbaar gemaakt kan worden. Er zijn intussen betaalbare infraroodcamera’s op de markt die bevestigd kunnen worden op een smartphone (bv. FLIR One®) zodat de melkveehouder zelf aan de slag kan gaan. De interpretatie van de beelden ligt echter niet voor de hand omdat externe factoren een grote invloed hebben op de beeldvorming. Dit maakt dat er ondersteuning nodig is bij de interpretatie van de beelden vooraleer deze techniek kan doorstromen naar de praktijk. Bovendien zou het ook een grote arbeidsbesparing opleveren indien men via thermografie klauwletsels zou kunnen localiseren zonder de klauw te moeten opheffen.
Een tweede concreet doel binnen het project is dan ook de ontwikkeling van een zelflerende beeldverwerkingssoftware die (moeilijk zichtbare) probleemzones of klauwletsels automatisch identificeert en klasseert op basis van thermale beelden gemaakt met goedkope, commercieel beschikbare infraroodcamera’s.
Een laatste maar niet minder belangrijke stap is preventieve en curatieve klauwverzorging. Hoewel noch het management noch de koeien dezelfde zijn als 40 jaar geleden geldt als internationale standaard daarvoor nog steeds de vijfstappenmethode van Touissant Raven die ontwikkeld werd eind jaren ’80. Nochtans zijn er intussen heel wat nieuwe werktuigen en technieken beschikbaar die deze vijfstappenmethode kunnen aanvullen en optimaliseren.
Een derde concrete doel van het project is dan ook het uitvoeren van een grondige evaluatie van deze klauwverzorgingstechniek door het inzetten van innovatieve technieken zoals een drukmat, mobiele 3D-camera en echografie. Deze kennis zal ingezet worden om de internationale standaard voor klauwverzorging aan te passen aan de huidige omstandigheden en deze verder te optimaliseren.
Naast het evalueren van alternatieve klauwbadmiddelen en de huidige klauwverzorgingstechnieken en het ontwikkelen van een detectietool op basis van thermale beelden zal binnen dit project ook sterk ingezet worden op een blijvende sensibilisering door het organiseren van opleidingen, studiedagen en het breed verspreiden van de projectresultaten via reeds bestaande informatieplatformen zoals Koesensor, Rundveeloket en Buitenpraktijk. Om de innovatieve technieken die ontwikkeld zullen worden binnen dit project ingang te doen krijgen in de praktijk, zal veel aandacht besteed worden aan het opleiden en bijscholen van klauwverzorgers – zowel melkveehouders, dierenartsen als klauwbekappers.
Het project gaat van start op 1 januari 2020 en is een initiatief van de Universiteit van Gent in samenwerking met ILVO, Hogeschool Gent, Inagro en Hooibeekhoeve en is mogelijk dankzij financiering vanuit het Agentschap Innoveren en Ondernemen.